ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΕΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΣ ΕΝ ΤΗ ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΥΠΡΟΥ

Υπό του Αρχιμανδρίτου Γεωργίου Βλαδιμήρου

Η Α.Θ.Μ. ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Πέτρος Ζ’, αργά το βράδυ της Δευτέρας 13 Νοεμβρίου ε.ε. αφίχθηκε στην Κύπρο συνοδευόμενος από τους Σεβ. Μητροπολίτες Πηλουσίου κ. Ειρηναίο και Καρθαγένης κ. Χρυσόστομο, τους Θεοφιλ. Επισκόπους Μαρεώτιδος κ. Καλλίνικο και Νιτρίας κ. Αλέξιο και τον Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Βλαδιμήρου.

Στο αεροδρόμιο της Λάρνακας τον Μακαριώτατο και την σεπτή συνοδεία του υποδέχθηκαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Κιτίου κ. Χρυσόστομος, ο Ηγούμενος της Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Μαυροβουνίου κ. Συμεών και άλλοι κληρικοί.

Στη συνέχεια η Α.Θ.Μ. μετέβη στη Λευκωσία όπου και κατέλυσε στο ξενοδοχείο Forum.

Την επομένη, Τρίτη 14 Νοεμβρίου ο Μακαριώτατος και η συνοδεία του μετέβησαν στην Ιερά Αρχιεπισκοπή όπου και έγιναν δεκτοί από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου  κ. Χρυσόστομο, στο Μέγα Συνοδικό. Παρόντες ήταν επίσης ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αντιοχείας κ. Ιγνάτιος συνοδευόμενος από τους Σεβ. Μητροπολίτες Βηρυτού κ. Ηλία, Βερροίας και Αλεξανδρέττας κ. Παύλο και το Θεοφιλ. Επίσκοπο Πύργου κ. Ιωάννη, οι εκπρόσωποι της Ελλαδικής Εκκλησίας οι Σεβ. Μητροπολίτες Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκόπιος, Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος, Ηλείας κ. Γερμανός, Αττικής κ. Παντελεήμων, Σερρών κ. Μάξιμος, Βύρωνος και Καισαριανής κ. Δανιήλ και ο Αρχιμανδρίτης Κύριλλος, καθώς και τα μέλη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου. Η τετραμελής αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων αναμενόταν να αφιχθεί το μεσημέρι.

Στη συνέχεια συνήλθε σε πρώτη συνεδρία η Μείζων Σύνοδος, συγκληθείσα πρωτοβουλία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου, στην αίθουσα των Συνεδριών του Μεγάρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Αρχικά ψάλθηκε η Εναρκτήριος Ακολουθία και στη συνέχεια έλαβε πρώτος το λόγο ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος όπου και προσεφώνησε τους Συνέδρους, αναφερθείς εις τον σκοπόν της συγκλήσεως της Μείζονος Συνόδου και ευχαριστήσας όλους τους συμμετέχοντας, τέλος παραχώρησε την θέση του για την προεδρία εις τον έχοντα τα πρεσβεία τιμής Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ.κ. Πέτρο. Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα του Προέδρου της Μείζονος Συνόδου, ο Μακαριώτατος ανέγνωσε προς τα μέλη της Συνόδου το ακόλουθο μήνυμα:

‘Μακαριώτατε και αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ, Αρχιεπίσκοπε Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου, η Εκκλησία του Ιδρυτού της πίστεως ημών Κυρίου Ιησού Χριστού είναι κατά το της πίστεως ημών Σύμβολον ΜΙΑ, και η ενότης Αυτής αποτελεί θεμελειώδες Ορθόδοξον δόγμα. Της ενότητος αυτής ούσης δεδομένης είναι αδιαμφισβήτητον, ότι οσάκις εν μέλος του ενιαίου Αυτής Σώματος, όπερ έχει κεφαλήν τον Κύριον, πονεί, πάσχει, αγωνιά ή χαίρεται, ο πόνος, το πάθος, η αγωνία και η χαρά καταλαμβάνουν αντιστοίχως ολόκληρον την Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Διά τον λόγον τούτον, συμμεριζόμενοι τα συναισθήματα της Υμετέρας Μακαριότητος και διακατεχόμενοι και Ημείς άπαντες υπό της αυτής, ως και Υμείς, συγκινήσεως, χαράς και αγωνίας, αντεπεκρίθημεν κατά χρέος εκκλησιαστικόν και αδελφικόν εις την πρόσκλησιν Υμών και αφιχθέντες ενταύθα προς συγκρότησιν Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου, έχομεν την εις Θεόν ελπίδα, ότι θα αξιωθώμεν, χάριτι θεία, να προσφέρωμεν ουσιαστικήν βοήθειαν εις την δοκιμαζομένην αγιωτάτην, αποστολικήν Εκκλησίαν της Κύπρου, επ’ ωφελεία της ψυχής των ποιμνίων Αυτής τε και της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας. Μακαριώτατε και αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ, του Παλαιφάτου Πατριαρχείου Αντιοχείας, κ.κ. Ιγνάτιε, Άγιοι εκπρόσωποι της Α.Μ. του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Χριστοδούλου και της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Άγιοι αδελφοί και συλλειτουργοί, Ιεράρχαι Σύνεδροι, Η ενταύθα παρουσία πάντων ημών αποδεικνύει πλήρως το πνεύμα φιλαδελφείας και αγάπης υφ’ ου διακατεχόμεθα διά την ταλανιζομένην αδελφήν εν Κύπρω Εκκλησίαν. Συγκροτούντες Σύνοδον ηυξημένου κύρους έχομεν εις χείρας ημών την δυνατότητα επιλύσεως του προβλήματος της Εκκλησίας ταύτης. Προβλήματος ου μικρού και πληγής προκαλούσης πόνον πολύν, και δεομένης ταχείας, αμέσου και αποτελεσματικής αντιμετωπίσεως, διότι, διά να χρησιμοποιήσω τους λόγους του 102ου κανόνος της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου ‘Ου γαρ απλή της αμαρτίας η νόσος, αλλά ποικίλη και πολυειδής και πολλάς της βλάβης τας παραφυάδας βλαστάνουσα, εξ ων το κακόν επί πολύ διαχείται και πρόσω βαίνει, μέχρις αν σταίη τη δυνάμει του θεραπεύοντος’. Το απόσπασμα αυτό καλύπτει ασφαλώς την σημερινή πραγματικότητα της εν Κύπρω αγιωτάτης αδελφής Εκκλησίας. Η νόσος της αμαρτίας δεν είναι ‘απλή’, αλλά ΄ποικίλη’ και ΄πολυειδής’, διότι έχει πολλάς μορφάς ή εκδηλώσεις. Είναι νόσος, η οποία εβλάστησεν ήδη πολλάς παραφυάδας, εκ των οποίων το κακόν ‘επί πολύ’, ήτοι εις μεγάλην έκτασιν διαχέεται ‘και πρόσω βαίνει’, ήτοι προχωρεί αυξανόμενον ‘μέχρις αν σταίη τη δυνάμει του θεραπεύοντος’, μέχρι να σταματήσει διά της δυνάμεως του θεραπεύοντος. Θεραπεύων εν προκειμένω είναι η παρούσα Υπερμείζων και Υπερτελής Σύνοδος, όθεν και η ευθύνη Αυτής τε και των συγκροτούντων Αυτήν είναι ενώπιον Θεού και λαού του Θεού μεγίστη. Διά τούτο προς επιτυχίαν του έργου της τε Συνόδου και ημών, κατ’ επιταγήν της σχετικής προτροπής του 1ου Κανόνος της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, καθ’ ην ‘τάξις αρίστη παντός αρχομένου και λόγου και πράγματος εκ Θεού τε άρχεσθαι και εις Θεόν αναπαύεσθαι κατά την Θεολόγον φωνήν’, παρακαλώ άπαντας, όπως εγερθέντες αναπέμψωμεν την αρμόζουσαν τω Θεώ δέησιν υπέρ των αγνοουμένων της νήσου ταύτης, υπέρ σύμπαντος του κλήρου και του λαού αυτής και του σύμπαντος κόσμου, και υπέρ της εν Θεώ περατώσεως των εργασιών της παρούσης Μείζονος και Υπερτελούς Συνόδου’.

Αφού αναπέμφθηκε η προαναφερομένη δέηση, η Ιερά Μείζων Σύνοδος ενημερώθηκε επί του προβλήματος της Εκκλησίας της Κύπρου και επακολούθησε ευρεία συζήτηση στην οποίαν έλαβαν μέρος όλοι οι Σεβασμιώτατοι Σύνεδροι. Τελικά αποφασίσθηκε η συγκρότηση Ειδικής Επιτροπής, η οποία μελέτησε αμέσως τα πορίσματα και τους φακέλους της υποθέσεως προκειμένου να ενημερώσει λεπτομερώς την Σύνοδο περί της κατανομής του υλικού ώστε να διευκολυνθεί στην εξέταση του θέματος επί της ουσίας.

Οι εργασίες της Συνόδου συνεχίστηκαν το ίδιο απόγευμα με τη συμμετοχή του Σεβ. Μητροπολίτου Νεαπόλεως κ. Αμβροσίου, και των Σεβ. Αρχιεπισκόπων Αβήλων κ. Δωροθέου, Ιόππης κ. Δαμασκηνού και Κωνσταντίνης κ. Αρίσταρχου, εκπροσώπων του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ.κ. Πέτρος καλωσόρισε τα μέλη της αντιπροσωπείας του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και στη συνέχεια έθεσε στο Σώμα την ερώτηση της Κανονικότητος της Μείζονος Ιεράς Συνόδου. Επακολούθησε συζήτηση κατά την οποίαν οι Σεβασμιώτατοι Σύνεδροι εξέθεσαν τις απόψεις τους. Τελικά όλοι οι Ιεράρχες συμφώνησαν για την Κανονικότητα της Μείζονος Ιεράς Συνόδου, αλλά οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Πάφου κ. Χρυσόστομος, Μόρφου κ. Νεόφυτος, Κυρηνείας κ. Παύλος και οι Θεοφιλέστατοι Χωρεπίσκοποι Σαλαμίνος κ. Βαρνάβας, Τριμυθούντος κ. Βασίλειος και Αρσινόης κ. Γεώργιος διετύπωσαν επιφύλαξη ως προς τρόπο συγκλήσεως της Μείζονος Συνόδου γιατί, κατά την άποψή τους, δεν ακολουθήθηκαν οι προβλεπόμενες διατάξεις του ‘Καταστατικού Χάρτου’ της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου. Παρά τις επιφυλάξεις όλοι οι Σύνεδροι δήλωσαν ότι θα αποδεχτούν οποιεσδήποτε αποφάσεις λάβει η Μείζων Ιερά Σύνοδος.

Στη συνεχεία ο Μακαριώτατος έθεσε το θέμα της συνθέσεως του δικαστηρίου και το ενδεχόμενο εξαιρέσεως μελών του από τη διαδικασία. Τον λόγον έλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος, όπου και ανέγνωσε από χειρογράφου τέσσερις ενστάσεις εξαιρέσεως από το δικαστήριο, των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Πάφου Χρυσοστόμου και Μόρφου Νεοφύτου και των Θεοφιλεστάτων Τριμυθούντος Βασιλείου και Αρσινοής Γεωργίου.

Στις ενστάσεις απάντησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίται Πάφου, Μόρφου, Τριμυθούντος και Αρσινόης. Ακολούθησε μακρά συζήτηση. Με ψηφοφορία αποφασίσθηκε κατά πλειοψηφία, όπως εξαιρεθούν του Δικαστηρίου της Μείζονος Συνόδου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πάφου κ. Χρυσόστομος και ο Θεοφιλέστατος Χωρεπίσκοπος Αρσινόης κ. Γεώργιος.

Η Μείζων Ιερά Σύνοδος, συνέχισε τις εργασίες της την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου, συνεδριάζουσα ως Συνοδικό Δικαστήριο για εκκλησιαστική υπόθεση της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου. Στις 10 το πρωί διέκοψε  τις εργασίες της για 5 λεπτά και τήρησε ενός λεπτού σιγήν εις μνήμη των ηρώων και των θυμάτων της μαρτυρικής νήσου Κύπρου συμμετέχουσα έτσι στην παγκύπρια διαμαρτυρία κατά της ανακηρύξεως του ψευδοκράτους των τουρκοκυπρίων που ιδρύθηκε κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου πριν από δέκα επτά έτη.

Η Μείζων Ιερά Σύνοδος απηύθυνε μήνυμα προς τον Οργανισμό Ηνωμένων  εθνών, προς τις Κυβερνήσεις των Κρατών της Ε.Ε. και όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς οι οποίοι υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, για να διατρανώσει το δίκαιο του Κυπριακού λαού υπέρ της ελευθερίας και της εθνικής ακεραιότητος της Κύπρου. ‘Προσευχόμεθα προς τον Θεό’, τόνισε η Ιερά Σύνοδος, ‘και ευχόμεθα υπέρ της ειρήνης του κόσμου, εντός του οποίου και η μαρτυρική Κύπρος δικαιούται να απολαμβάνει την ελευθερία της και την ανεξαρτησία της ως ενωμένο και κυρίαρχο Κράτος, χάριν ολοκλήρου του δοκιμαζομένου λαού της.’

Ακολούθως αναγνώστηκε η επιστολή της επιτροπής της Μείζονος Συνόδου σχετική με την έρευνα του υλικού της όλης υπόθεσης. Στη συνέχεια ο Μητροπολίτης Μόρφου ανέγνωσε το πόρισμα της ανακριτικής επιτροπής. Κατά την απογευματινή συνεδρία του Συνοδικού Δικαστηρίου ανεγνώσθησαν οι επιστολές των μαρτύρων κατηγορίας Χ. Στάγγου, Λ. Ψύλλου, Ι. Μεγαριώτη, Αρχιμ. Α. Κωνσταντινίδη και Αρχιμ. Χρυσοστόμου Αργυρίδη. Ακολούθησε συζήτηση για την αξιοπιστία των μαρτύρων κατηγορίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Μακαριώτατος σαν Πρόεδρος του Συνοδικού Δικαστηρίου έλαβε εκατοντάδες τηλεγραφήματα πιστών, που αναφέρονταν στην αθωότητα του κατηγορουμένου Μητροπολίτου.

Στη συνέχεια κλήθηκε στο χώρο της συνεδριάσεως του Συνοδικού Δικαστηρίου ο Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος. Αφού του απαγγέλθηκε το κατηγορητήριο από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Πέτρο, έλαβε τον λόγο και απολογήθηκε αναφερόμενος λεπτομερώς προς όλες τις προς αυτόν επισυνάπτουσες κατηγορίες. Αργά το βράδυ διακόπηκε η συνεδρία του Συνοδικού Δικαστηρίου λόγω του προχωρημένου της ώρας.

Το πρωί της Πέμπτης 16 Νοεμβρίου τα μέλη του Συνοδικού Δικαστηρίου μετέβησαν στα μνήματα των φυλακισμένων μαρτύρων του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου κατά του Αγγλικού ζυγού όπου και τελέστηκε τρισάγιο προεξάρχοντος του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Πέτρου. Μετά το τρισάγιο οι Προκαθήμενοι και οι Εκπρόσωποι των Εκκλησιών κατέθεσαν στεφάνια στα μνήματα των απαγχονισθέντων.

Μόλις τα μέλη του Συνοδικού δικαστηρίου επέστρεψαν στο χώρο συνεδριάσεως, ο Μητροπολίτης Λεμεσού συνέχισε την απολογία του αναφερόμενος αναλυτικά στις κατηγορίες του κυρίως μάρτυρος Χ. Στάγγου.

Στη συνέχεια τα μέλη του Συνοδικού Δικαστηρίου απηύθυναν ερωτήσεις προς τον κατηγορούμενο Μητροπολίτη. Αφού απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις ο Σεβ. Αθανάσιος αποχώρησε από την αίθουσα. Ακολούθησε συζήτηση για το αν θα κληθούν οι μάρτυρες κατηγορίας ενώπιον του Συνοδικού Δικαστηρίου, μετά από γραπτό αίτημα τους προς τη Σύνοδο για να παρουσιαστούν ενώπιον του δικαστηρίου. Διετυπώθησαν πολλές απόψεις και τελικά αποφασίσθηκε με ψηφοφορία να κληθούν οι μάρτυρες για να καταθέσουν συμπληρωματικά ενώπιον του δικαστηρίου.

Το ίδιο απόγευμα τα μέλη του Συνοδικού Δικαστηρίου επισκέφτηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γλαύκο Κληρίδη. Ο κ. Πρόεδρος επιφύλαξε θερμή υποδοχή στους Αρχιερείς και παρεκάλεσε τα μέλη του Συνοδικού Δικαστηρίου να δώσουν δίκαιη και άμεση λύση στο εκκλησιαστικό πρόβλημα που μαστίζει εδώ και αρκετό καιρό την Εκκλησία της Κύπρου για να σταματήσει ο σκανδαλισμός του ποιμνίου.

Στη συνέχεια επαναλήφτηκε η συνεδρίαση του σώματος και κλήθηκαν να καταθέσουν ενώπιον του Συνοδικού Δικαστηρίου οι μάρτυρες κατηγορίας. Από τους έξη μάρτυρες παρουσιάστηκαν μόνο οι πέντε μη παρευρεθέντος του Αρχιμανδρίτου Χρυσοστόμου. Κατά την εξέταση των μαρτύρων διαπιστώθηκε η αναξιοπιστία τους καθώς και το ψεύδος τους. Χαρακτηριστικό γεγονός είναι όταν ερωτηθείς μάρτυρας κατηγορίας για το αν αναγνωρίζει τον Μητροπολίτη Λεμεσού μεταξύ των μελών του Συνοδικού Δικαστηρίου υπέδειξε άλλον Μητροπολίτη στη θέση του Σεβ. Αθανασίου.

Ακολούθως κλήθηκε και πάλι ο Μητροπολίτης Λεμεσού όπου ο Μακαριώτατος Πρόεδρος τον ενημέρωσε για την αποπεράτωση της εξέτασης των μαρτύρων.

Στη συνέχεια τα μέλη του Συνοδικού Δικαστηρίου συνεδρίασαν για να εκδώσουν την ετυμηγορία τους.

Αργά το βράδυ η Μείζων Ιερά Σύνοδος αποπεράτωσε τις συνεδρίες της ως Μείζον Συνοδικό Δικαστήριο και εξέδωσε την ετυμηγορία της επί του γνωστού εκκλησιαστικού ζητήματος. Μετά την έκδοση της ετυμηγορίας ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ανάγνωσε την παμψηφεί αθωωτική απόφαση προς τον Σεβ. Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανάσιο, ο οποίος δέχτηκε την αθώωση του με βαθιά συγκίνηση.

Ακολούθως οι εκπρόσωποι Τύπου της Μείζονος Συνόδου Σεβ. Μητροπολίτες Καρθαγένης κ. Χρυσόστομος και Αλεξανδρουπόλεως κ.  Άνθιμος παρουσία του Μητροπολίτου Λεμεσού ανάγνωσαν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης το παρακάτω μήνυμα:

‘Η Μείζων Ιερά Σύνοδος, ως Μείζον Συνοδικόν Δικαστήριον, συμμετεχόντων εν αυτή 25 Ιεραρχών, εν οις οι Πατριάρχαι Αλεξανδρείας κ.κ. Πέτρος, Πρόεδρος, Αντιοχείας κ.κ. Ιγνάτιος και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομος απεφάσισε παμψηφεί την αθώωσιν του Σεβ. Μητροπολίτου Λεμεσού κ.κ. Αθανασίου. Ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ανεκοίνωσε την απόφασιν εις τον αθωωθέντα Ιεράρχην.’

Την επομένη, Παρασκευή 17 Νοεμβρίου, κλήθηκε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου ο Σεβ. Μητροπολίτης Πάφου κ. Χρυσόστομος και ο Θεοφιλ. Χωρεπίσκοπος Αρσινόης κ. Γεώργιος όπου και συναντήθηκαν με τους Μακαριωτάτους Πατριάρχες Αλεξανδρείας κ. Πέτρο, Αντιοχείας κ. Ιγνάτιο, τον Μακ. Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ. Χρυσόστομο, και τους Σεβ. Μητροπολίτες Φιλίππων κ. Προκόπιο και Μόρφου κ. Νεόφυτο. Κατά τη συνάντηση ο Μητροπολίτης Πάφου και ο Χωρεπίσκοπος Αρσινόης αποδέκτηκαν την απόφαση της Μείζονος Συνόδου και δεσμεύτηκαν να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ αυτών και του Μητροπολίτη Λεμεσού.

Στη συνέχεια ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος ευχαρίστησε τους Ιεράρχες για την παρουσία τους, τη συμμετοχή τους, και την προσφορά τους στην Μείζονα Σύνοδο και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο, Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας κ. Πέτρο για την επιτυχή διεκπεραίωση των καθηκόντων του ως Προέδρου της Συνόδου. Ακολούθως τα μέλη της Μείζονος και Ιεράς Συνόδου εν πομπή μετέβησαν στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννου όπου και εψάλη Δοξολογία για την ομαλή αποπεράτωση του έργου της Συνόδου καθώς και για την απελευθέρωση της Κύπρου, την επιστροφή των προσφύγων στα πατρογονικά τους εδάφη και την επίλυση του προβλήματος των αγνοουμένων. Της Δοξολογίας προεξήρχε η Α.Θ.Μ. ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Πέτρος Ζ’, ο οποίος και ανάγνωσε προς τους πιστούς το ακόλουθο μήνυμα:

‘Προς Τον Ιερόν Κλήρον και τον ευσεβή Λαόν της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, αδελφοί Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε, η Μείζων Ιερά Σύνοδος, συγκληθείσα και συγκροτηθείσα κατόπιν προσκλήσεως του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου και συμφώνως προς τους Ιερούς Κανόνας της Ορθοδόξου Εκκλησίας ημών, επελήφθη του γνωστού προβλήματος της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου από της 14ης -17ης Νοεμβρίου ε.ε., δηλαδή επί τέσσαρας ημέρας εις πρωινάς και απογευματινάς συνεδρίας. Δοξάζομεν το όνομα του εν Τριάδι Αγίου Θεού, διότι επέβλεψεν επί το έργον της αγίας και Ιεράς ημών Συνόδου και το Πνεύμα το Άγιον επεσκέψατο ημάς, ώστε να οδηγηθώμεν εις ομόφωνον απόφασιν. Πρώτον μεν επί τω σκοπώ της αποδόσεως δικαιοσύνης εις κατηγορηθέντα και ήδη αθωωθέντα Ιεράρχην, δεύτερον δε της διασφαλίσεως της ενότητος και της ειρήνης εις την ζωήν της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου. Χαιρόμεθα δια την στάσιν του σεβασμού και της εμπιστοσύνης την οποία επεδείξατε προς την Μείζονα Ιερά Σύνοδον, επιβεβαιούντες ότι έχετε 'την ελπίδα την αποκειμένην υμίν εν τοις ουρανοίς, ην προηκούσατε εν τω λόγω της αληθείας του Ευαγγελίου του παρόντος εις υμάς, καθώς και εν παντί τω κόσμω' (Κολ. α΄, 5). Απευθυνόμενοι σήμερον ημείς οι Επίσκοποι προς σας, μετά πολλής αγάπης και υπενθυμίζοντες ότι ημείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχομεν την υψίστην ευλογίαν να είμεθα τέκνα του Σωτήρος Ιησού Χριστού και της Αγίας Αυτού Εκκλησίας, σας προτρέπομεν δια των λόγων του Ιερού Αποστόλου Παύλου: 'Ως ουν παρελάβετε τον Χριστόν Ιησούν τον Κύριον εν αυτώ περιπατείτε ερριζωμένοι και εποικοδομούμενοι εν αυτώ και βεβαιούμενοι τη πίστει καθώς εδιδάχθητε, περισσεύοντες εν αυτή εν ευχαριστία' (Κολ. β΄ 6). Σας υπενθυμίζομεν ωσαύτως, ότι πάσα τοπική Εκκλησία, επιδιώκει και επιθυμεί διακαώς να ευρίσκεται ο ιερός Κλήρος και ευσεβής λαός αυτής εντός της υπό του Κυρίου διδασκομένης ενότητος εις την πίστιν και εντός της ομοφροσύνης και της ομοψυχίας, δια να επιτυγχάνεται και δια των καλών έργων ο σκοπός της εν Χριστώ Ιησού σωτηρίας ημών. Και εάν τούτο ισχύει διά πάσαν Αυτοκέφαλον Ορθόδοξον Εκκλησίαν, αντιλαμβάνεσθε πόσον περισσότερον ισχύει διά την Εκκλησίαν της Κύπρου, όταν σοβαρότατα εθνικά θέματα, με ορατούς τους κινδύνους, απειλούν την υπόστασίν μας. Με υψηλόν αίσθημα ευθύνης έναντι του Αγίου Θεού, των ηρώων της πίστεως και της προσφιλούς πατρίδος κρατήσατε ως κόρην οφθαλμού την ενότητα και την ομοψυχίαν εις όλας τας εκδηλώσεις του εκκλησιαστικού και εθνικού βίου. Ειδικώτερον, ημείς άπαντες οι Ιεράρχαι των προσκληθεισών εις την Μείζονα Ιεράν Σύνοδον Εκκλησιών εκφράζομεν τα ειλικρινή αισθήματα της αγάπης και της τιμής προς τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομον και προς άπαντας τους Ιεράρχας και τους κληρικούς της ενταύθα Εκκλησίας, επιδαψιλεύομεν δε εις άπασαν την πολιτειακήν ηγεσίαν της ηρωικής νήσου Κύπρου τας ευχάς και τας ευλογίας της Μείζονος Ιεράς Συνόδου, ευχόμενοι τα βέλτιστα επ’ ωφελεία ολοκλήρου του λαού της Κύπρου. Δεν θα παύσωμεν δε ποτέ προσευχόμενοι δια την εκπλήρωσιν των δικαίων πόθων του Κυπριακού Λαού. 'Λοιπόν, αδελφοί, χαίρετε, καταρτίζεσθε, παρακαλείσθε, το αυτό φρονείτε, ειρηνεύετε. Και ο Θεός της αγάπης και της ειρήνης έσται μεθ’ υμών' (Β΄ Κορ. ιγ΄ 11).

ΕΥΧΕΤΑΙ ΠΑΝΤΩΝ ΠΡΟΣ ΚΥΡΙΟΝ

Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΠΕΤΡΟΣ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝ ΑΥΤΟΙΣ ΙΕΡΑΡΧΑΙ

Εν τη Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου τη 17η Νοεμβρίου 2000’

Επιστρέφοντας τα μέλη της Μείζονος και Ιεράς Συνόδου στην αίθουσα συνεδριάσεων υπέγραψαν τα πρακτικά καθώς και την απόφαση του Συνοδικού Δικαστηρίου. Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είχε ως εξής:

‘ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΕΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΣ ΕΝ ΤΗ ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΥΠΡΟΥ ΑΠΟΦΑΣΙΣ

Μηνί Νοεμβρίω από ιδ’ έως ιζ’ του δισχιλιοστού από Χριστού γεννήσεως σωτηρίου έτους, συνήλθεν η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος εν τω μικρώ Συνοδικώ της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, προεδρεύοντος του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. ΠΕΤΡΟΥ, παρεδρευόντων δ’ αυτώ του Μακαριωτάτου Πατριάρχου Αντιοχείας και πάσης Ανατολής ΙΓΝΑΤΙΟΥ και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, μετά των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Πηλουσίου ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ, Καρθαγένης ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ και των Θεοφιλεστάτων Επισκόπων Μαρεώτιδος ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ και Νιτρίας ΑΛΕΞΙΟΥ εκ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Βηρυτού ΗΛΙΑ, Βερροίας και Αλεξανδρέττας ΠΑΥΛΟΥ και του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Πύργου ΙΩΑΝΝΟΥ εκ του Πατριαρχείου Αντιοχείας, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ και των Σεβασμιωτάτων Αρχιεπισκόπων Αβήλων ΔΩΡΟΘΕΟΥ, Ιόππης ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ και Κωνσταντίνης ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ εκ του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, των Πανιερωτάτων Μητροπολιτών Πάφου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Κιτίου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Κυρηνείας ΠΑΥΛΟΥ, Λεμεσού ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, Μόρφου ΝΕΟΦΥΤΟΥ και των Θεοφιλεστάτων Χωρεπισκόπων Σαλαμίνος ΒΑΡΝΑΒΑ, Τριμυθούντος ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και Αρσινόης ΓΕΩΡΓΙΟΥ εκ της Εκκλησίας της Κύπρου, των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, Αλεξανδρουπόλεως ΑΝΘΙΜΟΥ, Αττικής ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ, Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΥ, Σερρών και Νιγρίτης ΜΑΞΙΜΟΥ, και Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού ΔΑΝΙΗΛ εκ της Εκκλησίας της Ελλάδος. Χρέη Γραμματέως ανετέθησαν τω Αιδεσιμολογιωτάτω Πρεσβυτέρω ΜΑΡΙΩ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ.

Επειδή η Αποστολική της Κύπρου Εκκλησία εδέχθη επ’ εσχάτων των ημερών του των ζιζανίων σπορέως τα πεπυρωμένα βέλη, τας μηχανάς και τας κακουργίας αυτού, το μείζον κακόν εργαζομένας εις βάρος της διά της χάριτος του Χριστού ειρήνην φερούσης και τα τέκνα αυτής περιθαλπούσης και υπέρ αυτών αγρυπνούσης, τρεφούσης αυτά τω της ευσεβείας γάλακτι, και επειδή ο φιλόκακος ούτος δαίμων, τουτέστιν ο διάβολος, ου δύναται φέρειν την εν τη Εκκλησία ταύτη ειρήνην, επεχείρησεν, ίνα την τε ειρήνην και αγάπην έξω βάλη και, εν ταυτώ, σπιλώση την υπόληψιν Πανιερωτάτου Μητροπολίτου, συμπλάσσων κατηγορίαν επί παραπτώμασι και αντικανονικαίς πράξεσι, σκανδαλιζούσαις τας συνειδήσεις των πιστών και επισυρούσαις την βαρυτάτην ποινήν της καθαιρέσεως, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Νεάς Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου, χρώμενος ανεγνωρισμένοις Αυτώ κανονικοίς και ιστορικοίς προνομίοις, συνεκάλεσεν εν Λευκωσία διά την ιδ’ τρέχοντος μηνός την παρούσαν Μείζονα Σύνοδον, αποστείλας αδελφικά Γράμματα προς τας πλησιοχώρους Ορθοδόξους Εκκλησίας των παλαιφάτων Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, ως και της Εκκλησίας της Ελλάδος, αίτινες ώρισαν διά συνοδικής αποφάσεως και απέστειλαν αριθμόν Αρχιερέων, οίτινες και αφιχθέντες εν Λευκωσία συμμετέχωσιν εις την Σύνοδον ταύτην, του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μη πέμψαντος εκπροσώπους.

Μετά την εναρκτήριον δέησιν ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ προσεφώνησε τους Συνοδικούς Συνέδρους και παρεχώρησεν τιμητικώς την προεδρίαν της Συνόδου εις τον εκ των παρισταμένων Συνοδικόν έχοντα τα πρεσβεία τιμής, Μακαριώτατον Πάπαν και Πατριάρχην Αλεξανδρείας ΠΕΤΡΟΝ, όστις, αποδεχθείς την προεδρίαν ταύτην, απήντησεν καταλλήλως εις τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Κύπρου και πρεοσεφώνησεν πάντας τους Μακαριωτάτους, Σεβασμιωτάτους, Πανιερωτάτους και Θεοφιλεστάτους Συνέδρους.

Προεδρεύοντος του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας ΠΕΤΡΟΥ, η Μείζων Σύνοδος επελήφθη του θέματος της κανονικότητος της συγκλήσεως αυτής υπό του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ. Πάντες οι Σύνεδροι ομοφώνως έκριναν, ότι η σύγκλησις της Μείζονος Συνόδου υπήρξεν κανονική, ερειδομένη επί των Ιερών Κανόνων των παρεχόντων ειδικά προνόμια εις τον Προκαθήμενον της Εκκλησίας της Κύπρου (η’ κανών της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου και λθ’ κανών της εν Τρούλλω Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου) εν συνδυασμώ και προς τους Ιερούς Κανόνας, τους παρέχοντας το δικαίωμα τούτο εις πάντα Προεστώτα Επαρχιακής Συνόδου (ιδ’ κανών της εν Αντιοχεία Συνόδου) και την Πράξιν της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Μείζων Σύνοδος κατά πλειονοψηφίαν έκρινεν περαιτέρω, ότι η σύγκλησις της Μείζονος Συνόδου συνάδει και προς τας διατάξεις του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Κύπρου, διότι αυτός ούτος επιτάσσει την εφαρμογήν των Ιερών Κανόνων (άρθρα 3, 12, κ.α.). Όμως εξ (6) των Συνέδρων εκ της Εκκλησίας της Κύπρου διετύπωσαν επιφύλαξιν ως προς την μη εφαρμογήν των διαδικασιών συγκλήσεως, των προβλεπομένων υπό του άρθρου 25 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Κύπρου.

Εν όψει της εξετάσεως και κρίσεως της υποθέσεως του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, κατηγορουμένου επί ηθικώ παραπτώματι, ούτος υπέβαλεν αιτήσεις εξαιρέσεως τεσσάρων Συνέδρων, ήτοι των Πανιερωτάτων Μητροπολιτών Πάφου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ και Μόρφου ΝΕΟΦΥΤΟΥ και των Θεοφιλεστάτων Χωρεπισκόπων Τριμυθούντος ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ και Αρσινόης ΓΕΩΡΓΙΟΥ.

Η Μείζων Σύνοδος λαβούσα υπ’ όψιν, τόσον τα στοιχεία της αιτήσεως εξαιρέσεως, όσον και τας επ’ αυτής απαντήσεις των, ων εζητήθη, η εξαίρεσις, απεφάσισεν κατά πλειονοψηφίαν την εξαίρεσιν του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Πάφου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, (διά ψήφων 14 υπέρ έναντι 9 κατά ταύτης) και του Θεοφιλεστάτου Χωρεπισκόπου Αρσινόης ΓΕΩΡΓΙΟΥ (διά ψήφων 12 υπέρ και 11 κατά), οίτινες και απεχώρησαν. Αι δε δύο αιτήσεις εξαιρέσεως, κατά του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου ΝΕΟΦΥΤΟΥ και του Θεοφιλεστάτου Τριμυθούντος ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ απερρίφθησαν παμψηφεί.

Ούτως, η Μείζων Σύνοδος, συγκροτηθείσα υπό πάντων των εν αρχή της παρούσης αναφερομένων Αρχιερέων, πλην των εξαιρεθέντων κατά τα ανωτέρω δύο Αρχιερέων και του εγκαλουμένου, ήρξατο της εξετάσεως της υποθέσεως, ακούσασα πρώτον την έκθεσιν της υπ’ αυτής διορισθείσης Επιτροπής, αφορώσαν εις την ταξινόμησιν των στοιχείων και του περιεχομένου αυτών, του κατατεθέντος ανακριτικού φακέλου μετά του πορίσματος της τριμελούς εξ Αρχιερέων Ανακριτικής Επιτροπής, εχώρησεν εις την ανάγνωσιν του εκτενούς τούτου πορίσματος, της αρχικής καταγγελίας και των λοιπών στοιχείων του φακέλου.

Είτα, κληθέντος του εγκαλουμένου Μητροπολίτου, ο Μακαριώτατος Πρόεδρος απήγγειλεν τας εναντίον αυτού κατηγορίας. Ακολούθως ούτος απελογήθη διά μακρών επί των αποδιδομένων αυτώ κατηγοριών, ανεσκεύασεν τας εναντίον αυτού καταθέσεις των μαρτύρων και απήντησεν εις σχετικάς ερωτήσεις των Συνοδικών Συνέδρων.

Αρξαμένης της διασκέψεως επί της υποθέσεως κατόπιν υποβληθείσης σχετικής αιτήσεως, απεφασίσθη, διά ψήφων είκοσι και δύο (22) έναντι τριών (3), όπως κατ’ οικονομίαν κληθώσιν πέντε συνολικώς μάρτυρες και καταθέσωσιν ενώπιον της Μείζονος Συνόδου τυχόν νέα στοιχεία, ήτοι Ιωάννης Μεγαριώτης, Χρήστος Στάγγος, Ελευθέριος Ψύλλος, Κώστας Σάββα και ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Ανδρέας Κωνσταντινίδης. Εκ της εξετάσεως τούτων ουδέν νεώτερον επιβαρυντικόν στοιχείον κατετέθη, τούτο δε ανεκοινώθη εις τον εκ νέου κληθέντα Πανιερώτατον Μητροπολίτην Λεμεσού ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ.

Επειδή εξετιμήθη και ηξιολογήθη το σύνολον του αποδεικτικού υλικού του φακέλου, συμπεριλαμβανομένων και όσων αυτοπροσώπως κατετέθησαν υπό των κληθέντων μαρτύρων.

Επειδή αποδείχθη ότι αι κατά του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσού αποδιδόμεναι κατηγορίαι τυγχάνουσιν ανέρειστοι, αναπόδεκτοι και επί μη αξιοπίστων μαρτύρων στηριζόμεναι (Ιεροί Κανόνες στ’ της Β’ Οικουμενικής Συνόδου, ρκθ’, ρλ’, ρλα’ της Καρθαγένης κ.α.).

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Η Αγία και Ιερά Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος ομοφώνως ευρίσκει τον υπό κατηγορίαν Πανιερώτατον Μητροπολίτην Λεμεσού ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ αθώον, απαλλάσσει αυτόν από πασών των αποδιδομένων αυτώ κατηγοριών και αποδίδει τούτον δικαιωθέντα εις το χριστεπώνυμον πλήρωμα της Ιεράς Αυτού Μητροπόλεως προς συνέχισιν του θεοφιλούς Αυτού αρχιερατικού έργου, επ’ ωφελεία και της καθόλου αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου.

Η παρούσα απόφασις εξεφωνήθη εν Συνόδω υπό του Προέδρου Αυτής και υπεγράφη ως έπεται:

Ο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής ΠΕΤΡOΣ

Ο Αντιοχείας και πάσης Ανατολής ΙΓΝΑΤΙΟΣ

Ο Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο Πηλουσίου ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ

Ο Καρθαγένης ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο Μαρεώτιδος ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ

Ο Νιτρίας ΑΛΕΞΙΟΣ

Ο Βηρυτού ΗΛΙΑΣ

Ο Βερροίας και Αλεξανδρέττας ΠΑΥΛΟΣ

Ο Πύργου ΙΩΑΝΝΗΣ

Ο Νεαπόλεως ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ

Ο Αβήλων ΔΩΡΟΘΕΟΣ

Ο Ιόππης ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

Ο Κωνσταντίνης ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ

Ο Κιτίου ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ο Κυρηνείας ΠΑΥΛΟΣ

Ο Μόρφου ΝΕΟΦΥΤΟΣ

Ο Σαλαμίνος ΒΑΡΝΑΒΑΣ

Ο Τριμυθούντος ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Ο Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ

Ο Αλεξανδρουπόλεως ΑΝΘΙΜΟΣ

Ο Αττικής ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ

Ο Ηλείας ΓΕΡΜΑΝΟΣ

Ο Σερρών και Νιγρίτης ΜΑΞΙΜΟΣ

Ο Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού ΔΑΝΙΗΛ

Εν Λευκωσία,

 τη 17η Νοεμβρίου 2000’.